Uzay: Her Şeyin Kapsayıcısı

Uzay Nedir?

Evren, her şeyi kapsayan bir terimdir. Tüm uzayı, içindeki madde ve enerjiyi, hatta zamanı ve sizi bile içerir. Dünya ve Ay, evrenin bir parçasıdır; diğer gezegenler ve onların birçok uydusu da öyle. Asteroitler ve kuyruklu yıldızlarla birlikte gezegenler, Güneş’in etrafında döner. Güneş, Samanyolu galaksisindeki yüz milyarlarca yıldızdan sadece biridir ve bu yıldızların çoğunun kendi gezegenleri, yani dış gezegenleri vardır.

Samanyolu, gözlemlenebilen evrendeki milyarlarca galaksiden sadece biridir. Tüm galaksilerin, bizimkisi de dahil olmak üzere, merkezlerinde süper kütleli kara delikler bulunduğu düşünülmektedir. Tüm yıldızlar, galaksiler ve gökbilimcilerin gözlemleyemediği diğer her şey, evrenin bir parçasıdır. Kısacası, evren her şeydir.

Uzay Nerededir?

Evren tuhaf görünebilir, ancak uzak değildir. Şu an bulunduğunuz yerden dış uzaya sadece 100 kilometre (62 mil) uzaklıkta bulunuyorsunuz. Günün her saati, ister içerde, ister dışarıda olun, uyuyun ya da ders dinleyin, dış uzay kafanızın üzerinde birkaç düzine mil yukarıdadır. Ayrıca, ayaklarınızın altında da, yaklaşık 12,800 kilometre (8,000 mil) derinlikte, uzayın acımasız vakumu ve radyasyonu bulunuyor.

Aslında, şu anda teknik olarak uzaydasınız. İnsanlar "uzayda" derken, sanki Dünya'nın evrenden ayrı bir yerde olduğunu varsayıyorlar. Ama Dünya bir gezegen ve uzayda, diğer gezegenler gibi evrenin bir parçasıdır. Sadece burada yaşam var ve bu gezegenin yüzeyine yakın ortam, bildiğimiz yaşam için elverişlidir. Dünya, kozmik ölçekte küçük ve kırılgan bir istisnadır.

Dünya ve Evrenin Yaşı

Dünya, uzayda olduğu kadar zamanda da bir vaha gibidir. Sürekli bir varlık gibi görünse de, evrenin ömrü içinde oldukça kısa bir zamana sahiptir. Evrenin başlangıcından itibaren geçen zamanın neredeyse üçte ikisi boyunca Dünya var olmamıştır. Bilim insanları, Dünya'nın ve güneş sisteminin yaklaşık 4.6 milyar yıl önce oluştuğunu öğrenmişlerdir.

Evrenin yaşı ise yaklaşık 13.8 milyar yıldır. Bilim insanları, en eski yıldızların yaşlarını ve evrenin genişleme hızını ölçerek bu sonuca ulaşmışlardır. Galaksilerin ışığındaki Doppler kaymasını gözlemleyerek, uzak galaksilerin birbirlerinden hızla uzaklaştığını keşfetmişlerdir.

Evrenin İçeriği

Evren, tüm enerji ve maddeyi içerir. Gözlemlenebilir maddenin çoğu, sadece bir proton ve bir elektrondan oluşan en basit atom elementi olan hidrojen şeklindedir. İnsanlar, maddenin kümelerini özelliklerine göre sınıflandırmışlardır. Galaksiler, yıldız kümeleri, gezegenler ve daha fazlası, birbirinden farklı özellikler sergiler.

Samanyolu galaksisi, en az 100 milyar yıldız içerirken, gözlemlenebilen evren en az 100 milyar galaksi barındırır. Ancak evrenin görünmeyen, doğrudan gözlemlenemeyen bir kısmı da vardır. Tüm yıldızlar, gezegenler ve diğer varlıklar, evrendeki maddelerin sadece yüzde beşini temsil eder. Kalanın yaklaşık yüzde 27’si karanlık madde, yüzde 68’i ise karanlık enerjidir.

İnsanların Evreni Anlayışı

İnsanların evreni anlama şekli zamanla değişmiştir. Binlerce yıl boyunca, insanlar mitolojiye başvurmuşlardır. Ancak birkaç yüzyıl önce, matematik, yazı ve yeni araştırma yöntemleriyle bilgi arayışına başlanmıştır. Bilimsel araçların geliştirilmesiyle evrenin doğası hakkında daha fazla bilgi edinilmiştir.

Son birkaç on yıl içinde, uzay sondaları dış güneş sistemine seyahat etmiş, Mars'a rovers gönderilmiş ve insanlı uzay istasyonları kurulmuştur. 21. yüzyılın başlarında, astronomlar binlerce dış gezegen keşfetmiş, yerçekimi dalgalarını tespit etmiş ve bir kara delikin ilk görüntüsünü elde etmiştir.

Evren, neredeyse 14 milyar yıl yaşındayken, güneş sistemimiz 4.6 milyar yıl yaşındadır. İnsanların varlığı ise sadece birkaç yüz bin yıl ile sınırlıdır. Bu bağlamda, evrenin varlığı, insanlardan çok daha uzun bir geçmişe sahiptir. İnsanların uzayı keşfetme çabaları daha yeni başlamaktadır ve daha keşfedilecek çok şey vardır.

Kaynak: NASA