Ay'dan Toplanan Örnekler, Dünya'daki Su Kaynağını Aydınlatabilir

Çin'in Chang'e 6 misyonu, Ay'ın uzak tarafından getirdiği örneklerde nadir bir meteorit türüne ait parçalar buldu. Bu bulgular, Dünya'nın su kaynağının kökenini anlamamıza yardımcı olabilir.

Chang'e 6, 2024 yılının Haziran ayında Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Havzası'na iniş yaptı ve 1,935.3 gram (68.3 ons) Ay toprağı örneği topladı. Bu örneklerde bulunan parçalar, karbon ve su açısından zengin CI (karbonatlı-Ivuna) kondritleri olarak bilinen bir meteorit sınıfına ait. Dünya'da, bu meteoritler tüm toplanan uzay taşlarının %1'inden daha azını oluşturuyor; en bilinen örneği ise 1938'de Tanzanya'ya düşen Ivuna meteoriti.

Ancak, bu meteoritlerin Ay'da daha yaygın olabileceği düşünülüyor. Guangzhou Jeokimya Enstitüsü'nden Prof. Mang Lin, "Ay'da tespit edilen sınırlı dış kaynaklı malzemelere dayanarak, CI kondritlerinin burada Dünya'dakinden daha yaygın olduğunu düşünüyoruz" dedi. Ancak, mevcut verilerin çok az olduğunu ve daha fazla ölçüm yapılması gerektiğini de belirtti.

CI kondritleri, ince taneli ve gözenekli yapıları nedeniyle kolayca parçalanır ve oksijenle su ile tepkimeye girebilir. Bu nedenle Dünya'da nadirdirler. Ancak Ay'daki kuru koşullar, bu tür meteoritlerin korunmasına olanak tanıyor.

Araştırmacılar, Chang'e 6'nın örneklerinde ilginç olivin taşıyan parçalar buldu. Bu parçaların demir, manganez ve çinko gibi elementler içermesi, onların Ay'a özgü olmadığını gösteriyor. Ayrıca, bu parçaların oksijen izotopları incelendiğinde CI kondritleri olduğu doğrulandı.

CI kondritleri genellikle su ve karbondioksit gibi volatiller taşıyor. Bu volatiller, dış güneş sisteminde buz halinde bulunabiliyor ve Dünya ile Ay'a su sağlayan potansiyel kaynaklar arasında yer alıyor. Ay'da bu meteoritlerin beklenenden daha fazla bulunması, geçmişte Dünya-Ay sistemine daha fazla karbonatlı kondrit asteroidi çarpması olduğunu gösteriyor.

Prof. Lin, "CI kondritleri, yüksek volatiliteleri nedeniyle su taşıyıcıları olarak önemli bir rol oynuyor," dedi. Ancak, hem Dünya hem de Ay için muhtemelen birden fazla su kaynağı olduğunu ve gelecekte daha fazla veri toplayarak bu kaynakların katkısını değerlendireceklerini ekledi.

Bu bulgular, 20 Ekim'de Ulusal Bilimler Akademisi'nin dergisinde yayımlandı.

Not: CI kondritleri, karbonatlı meteoritler arasında yer alan ve su ile organik bileşenler açısından zengin olan bir meteorit türüdür. "CI" kısaltması, "Carbonaceous Ivuna" ifadesinden gelmektedir.