Hızlı Isınmayı Durdurmak İçin Metanı Da Azaltmalıyız
Temiz enerji ve elektrikli araçlar hızla yayılıyor, ama dünya hâlâ ısınıyor. Uzmanlara göre hükümetler, karbondioksitin (CO₂) yanında “kısa ömürlü iklim kirleticileri”ni (SLCP) de hedef alırsa ısınmayı daha hızlı yavaşlatabilir. Çünkü bu kirleticiler atmosferde kısa kalır; azaltınca etkileri çabuk düşer.
En önemlisi metan. Sızıntı yapan gaz boruları, hayvancılık ve çöp depolama alanlarından çıkar. Atmosferde ortalama 12 yıl kalır ama bu sürede CO₂’ye göre 80 kat daha fazla ısı tutar. Son yıllarda metan rekor seviyeye çıktı. Metanı hızla azaltmak, özellikle 2030’a kadar, ısınmayı hissedilir biçimde yavaşlatabilir.
Başka güçlü kirleticiler de var;
En önemlisi metan. Sızıntı yapan gaz boruları, hayvancılık ve çöp depolama alanlarından çıkar. Atmosferde ortalama 12 yıl kalır ama bu sürede CO₂’ye göre 80 kat daha fazla ısı tutar. Son yıllarda metan rekor seviyeye çıktı. Metanı hızla azaltmak, özellikle 2030’a kadar, ısınmayı hissedilir biçimde yavaşlatabilir.
Başka güçlü kirleticiler de var;
- Yer seviyesi ozon: Metan ve azot oksitlerle güneşte oluşur; sağlığa ve tarıma zarar verir.
- HFC’ler: Buzdolabı ve klimada kullanılır; çok güçlü sera gazlarıdır.
- Azot oksitler, amonyak, uçucu organik bileşikler ve karbon monoksit de iklimi etkiler.
Bazı parçacıklar (aerosoller) kısa süreli serinletici etki yapabilir, ama sağlığa zararlı oldukları için azaltılmaları geciktirilmemeli.
Çözüm: Diğer kirleticileri daha hızlı kesmek.
Ne yapılabilir?
Ne yapılabilir?
- Yenilenebilir enerjiye geçiş ve elektrikli ulaşım; CO₂ ile birlikte metan, azot oksit ve aerosolleri de düşürür.
- Çöplüklerde metan yakalama, eski kömür madenlerini güvenli kapatma, gaz şebekesi sızıntılarını durdurma: Hızlı ve uygun maliyetli adımlar.
COP26’da başlatılan Küresel Metan Taahhüdü 2030’a kadar metanı yüzde 30 azaltmayı hedefliyor; ancak daha hızlı uygulanması gerekiyor. HFC’leri azaltan Kigali Anlaşması da ilerliyor, fakat bazı ülkelerde maliyet ve kaçak ticaret sorun.
COP30’da bu konu gündemde. 2027’de IPCC, kısa ömürlü kirleticilerle ilgili kapsamlı bir rapor yayımlayacak. Asıl fark ise hükümetlerin bu kirleticileri zirvenin ana kararlarına güçlü şekilde dahil etmesiyle olacak. Böylece ısınmayı daha çabuk yavaşlatabiliriz.
COP30’da bu konu gündemde. 2027’de IPCC, kısa ömürlü kirleticilerle ilgili kapsamlı bir rapor yayımlayacak. Asıl fark ise hükümetlerin bu kirleticileri zirvenin ana kararlarına güçlü şekilde dahil etmesiyle olacak. Böylece ısınmayı daha çabuk yavaşlatabiliriz.
YORUM YAPIN