50.000 Işık Yılı Ötesinden Sarsıntı: SGR 1806−20’nin Dev Patlaması Dünya’yı Etkiledi

Samanyolu’nun uzak bir bölgesinde yer alan magnetar SGR 1806−20’de meydana gelen olağanüstü şiddetteki “yıldız depremi” (starquake), 27 Aralık 2004’te Dünya üzerinde hissedilir etkiler yarattı. Bilim insanlarına göre magnetarın kabuğunda yaşanan ani kırılma ve buna eşlik eden manyetik alan yeniden düzenlenmesi, birkaç yüz milisaniye süren dev bir gama ve X-ışını patlamasını tetikledi. Tahminler, olayın enerjisinin, Güneş’in yaklaşık 250.000 yılda yaydığı toplamı yalnızca 200 milisaniyede uzaya saçacak kadar büyük olduğunu gösteriyor.

Yaklaşık 50.000 ışık yılı uzaklıktaki SGR 1806−20’nin yaydığı yüksek enerjili fotonlar ışık hızında yol aldığı için, Dünya’da 2004’te kaydettiğimiz sinyal, gerçekte olayın yaklaşık 50.000 yıl önce gerçekleştiğine işaret ediyor. Uzmanlar, magnetarların Dünya’nın manyetik alanının trilyonlarca katına ulaşabilen alanlara sahip, nötron yıldızlarının aşırı mıknatıslanmış bir türü olduğuna dikkat çekiyor. Bu nedenle kabuktaki gerilmeler, manyetik alanla sıkı sıkıya “kilitli” davranarak devasa enerji boşalmalarına yol açabiliyor.

Patlamanın Dünya’ya etkileri kısa ancak belirgindi: Bazı uydular geçici olarak “körleşti”, üst atmosfer kısmen iyonize oldu ve manyetosfer güçlü bir darbeyle çalınmış bir çan gibi salındı. Karşılaştırma için, kaydedilmiş en büyük yeryüzü depremi 1960 Şili’de Mw 9,5 büyüklüğündeydi; SGR 1806−20’deki sarsıntı ise literatürde bağlamsal olarak “23 büyüklüğünde” ifade ediliyor. Bilim insanları, bu tür olayların, aşırı yoğun madde fiziğini ve uzay havasını anlamada kilit rol oynadığını vurguluyor.

Kaynak: Scientific American